دکتر سعید شاملو
پروفسور سعید شاملو، بنیان گذار روانشناسی بالینی ایران، در سال ۱۳۰۸ در ملایر چشم به جهان گشود. پس از طی دوران دبستان و دبیرستان برای ادامه ی تحصیل به کشور آمریکا رفت. در آنجا در دانشگاه جورج واشنگتن ، دانشگاه ایالتی واشنگتن و دانشگاه ایلی نویز به دریافت درجات کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتری در روانشناسی بالینی و فوق دکتری در روان درمانی نایل آمد. سپس در آمریکا دو سال با سمت استادیاری به تدریس پرداخت و نیز در بخش روانپزشکی بیمارستان ایلی نویز به عنوان روانشناس بالینی بخش، به فعالیت پرداخت.
پس از بازگشت به ایران،از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۲ در دانشکده پزشکی شهید بهشتی (دانشگاه ملی ایران) به تدریس و تحقیق و فعالیت بالینی پرداخت. از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۷۳ در دانشگاه تهران، سپس دانشگاه علوم پزشکی تهران با سمت های استادیاری ، دانشیاری و استادی به تدریس و تحقیق و ارایه خدمات بالینی اشتغال داشت. در سال ۱۳۷۳ ، گروه روانشناسی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی را تاسیس کرد و از آن سال استادی و مدیریت همان گروه را بر عهده داشت.
پروفسور سعید شاملو بانی تجدید حیات انجمن روانشناسی ایران بوده و در دوره های اول، دوم و پنجم ریاست هیات مدیره انجمن را نیز بر عهده داشتند. ایشان همچنین از پیشگامان طراحی سازمان نظام روانشناسی بود.
پروفسور سعید شاملو از سوی «مرکز بین المللی شرح حال نویسی» (IBC) در کمبریج انگلستان به عنوان نامزد مرد سال ۲۰۰۴ انتخاب شدند. این عنوان تنها به معدودی از برگزیدگان اعطا می گردد که دستاوردها و پیشگامی آنها در جامعه بین المللی برجسته باشد و انتخاب پروفسور شاملو از میان دهها هزار فرد لایق دیگر ، به درستی نشاندهنده قدر و ارزش اقدامات علمی ایشان است.
پروفسور شاملو بعد از سکته اول و بلافاصله پس از ترخیص از بیمارستان و با وجود توصیه پزشک معالج مبنی براستراحت، به دانشگاه مراجعه کرد تا به امور جاری گروه، دانشجویان و انجمن روانشناسی ایران رسیدگی کند. چند روز پس از مراجعت به دانشگاه بار دیگر دچار حمله قلبی شد و از آن پس در بیمارستان بستری بود تا سرانجام در صبحگاه روز دهم دی ماه ۱۳۸۳ قلبی که به دلها آرامش می بخشید به آرامش ابدی پیوست.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
خدمات پروفسور شاملو به اختصار
الف : تالیف و ترجمه کتب زیر:
• بهداشت روانی
• روان شناسی بالینی
• روش های نو در روان کاوی
• کاربرد روان درمانی
• مکاتب و نظریه های شخصیت
• آسیب شناسی روانی
• روش تهیه شرح حال
• مصاحبه تشخیصی
• تاریخ علم روان شناسی
• روان درمانی کودک
• شخصیت ایرانی (ناتمام )
ب : تالیف بیش از یکصد مقاله نظری و پژوهشی در روانشناسی
ج : تاسیس اولین کلینیک مرکز مشاوره و راهنمایی در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۴
د : راه اندازی اولین دوره ی فوق لیسانس و دکتری روانشناسی بالینی در ایران
ه : برگزاری دومین کنگره بین المللی روان درمانی در شرق
سمت های پروفسور شاملو در چند موسسه:
• بانی تجدید حیات و رئیس چند دوره از هیات مدیره انجمن روانشناسی ایران
• عضو آکادمی علوم نیویورک از سال ۱۹۷۶
• عضو انجمن روانشناسی آمریکا (APA) از سال ۱۹۷۰
• عضو انجمن روان درمانی آمریکا از سال ۱۹۷۲
• عضو انجمن هیپنوتیست های آزمایشگاهی از سال ۱۹۶۷
• عضو مشاوره در هیات تحریه دایره المعارف بین المللی روان کاوی، روان پزشکی ، اعصاب و روان شناسی از سال ۱۹۷۳
دکتر امیر هوشنگ مهریار
سال تولد: ۱۳۱۵
رتبه علمی: استاد
تحصیلات: Ph.D ـ روانشناسی ـ لندن ـ (۱۳۴۴) ۱۹۶۵
سوابق اشتغال:
۱٫ دانشگاه شیراز، شیراز ـ پژوهشی/ آموزشی/ اجرایی ـ رئیس مرکز جمعیتشناسی، سرپرستی
۲٫ دانشگاه هاروارد، دانشکده پزشکی بوستون ـ پژوهشی ـ Post-Doctoral
۳٫ دانشگاه پنسیلوانیا، فیلادلفیا ـ پژوهشی/ آموزشی ـ استاد مدعو
۴٫ سازمان بهداشت جهانی ـ پژوهشی ـ مشاور علمی
۵٫ مؤسسه عالی پژوهش در برنامهریزی و توسعه تهران ـ پژوهشی/آموزشی/ اجرایی ـ استاد ـ رئیس گروه
سوابق تحقیقاتی:
۱ ـ تطبیق و فرمیابی آزمونهای هوش AH4 وAHS در ایران ـ مجری طرح
۲ – تطبیق و فرمیابی آزمون تشخیصی ۱۶PF در ایران ـ مجری طرح
۳ـ تطبیق و نرمیابی آزمون تشخیصی آیزنک در ایران ـ مجری طرح
۴ـ بررسی مشکلات، آرزوهای شغلی نوجوانان ایرانی ـ مجری طرح
۵ـ بررسی نظام تأمین اجتماعی کشور ـ مجری طرح
۶ـ بررسی توسعه انسانی پایدار در ایران ـ مجری طرح
۷ـ بررسی نقش مردان در تنظیم خانواده ـ مجری طرح
۸ ـ بررسی آموزش فنی و حرفهای کشور ـ مجری طرح
۹ـ بررسی تقاضای اجتماعی برای آموزش عالی ـ مجری طرح
۱۰ـ بررسی وضعسوء مصرف مواد و تهیه برنامه ملی مبارزه با اعتیاد در ایران ـ مجری طرح
سوابق فعالیتهای آموزشی:
۱ ـ روانشناسی بالینی ـ دانشگاه شیراز ـ شیراز
۲ـ روانشناسی اجتماعی ـ دانشگاه شیرازـ شیراز
۳ـ روانسنجی ـ دانشگاه شیراز ـ شیراز
۴ـ روانشناسی بالینی کودک ـ دانشگاه تربیت مدرس ـ تهران
۵ـ روانشناسی بالینی پیشرفته ـ انستیتوی روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران ـ تهران
۶ـ روانشناسی اجتماعی ـ بالینی ـ دانشگاه شیراز ـ شیراز
۷ـ روشهای تحقیق در علوم اجتماعی ـ مؤسسه عالی پژوهش برنامهریزی و توسعه ـ تهران
پایاننامه( راهنمایی و مشاوره ):
۱ـ هنجاریابی آزمون جدید شخصیتی نئو(NEO) و بررسی تحلیلی ویژگیها و ساختار عاملی آن… (گروسی) ـ دکتراـ ۱۳۷۷
۲ـ بررسی میزان شیوع و عوامل مرتبط به رفتارهای وسواسی و تیک در کودکان(جاویدی)ـ دکتراـ ۱۳۸۱
۳ـ افسردگی و رابطه آن با برخی از ویژگیهای فردی و خانوادگی دانشآموزان …(مریم خیامی) ـ کارشناسی ارشدـ ۱۳۷۴
۴ـ بررسی پارهای الگوهای شناختی در بیماران مبتلا به همبودی اضطراب و افسردگی (بنفشه عزائی) ـ کارشناسی ارشدـ۱۳۷۲
۵ـ بررسی اثر آموزش مادران در کاهش اختلالات رفتاری کودکان (کارینه طهماسبیان) ـ کارشناسی ارشدـ ۱۳۷۵
۶ـ مقایسه اثربخشی تکنیکهای شناختی ـ رفتاری،کلومپیرامین و ترکیب آنها در اختلال وسواس (صبوری) ـ کارشناسی ارشدـ ۱۳۷۶
۷ـ بررسی مدل آمادگی شناختی ـ استرس از افسردگی(نوری قاسمآبادی) ـ کارشناسی ارشدـ ۱۳۷۲
۸ـ بررسی همهگیرشناسی اختلالات روانی در مناطق روستایی مرودشت فارس (حجتاله جاویدی) ـ کارشناسی ارشد ـ ۱۳۷۲
۹ـ استفاده از حساسیتزدائی حرکات چشم (EMD) در درمان اختلالات فشار روانی پسآسیبی ناشی از جنگ ـ کارشناسی ارشد ـ ۱۳۷۱
۱۰ـ بررسی عوامل اقتصادی ـ اجتماعی مؤثر بر مهاجرت داخلی (مازیار صالحی)ـ کارشناسی ارشد ـ ۱۳۷۷
تألیف یا ترجمه کتاب:
۱ـ روشهای آماری در علوم رفتاری (تالیف)ـ دانشگاه شیرازـ فارسی ـ ۱۳۴۹
۲ـ تشخیص و درمان بیماریهای روانی در کودکان (ترجمه و تالیف)ـ انتشارات رشدـ فارسی ـ ۱۳۶۹
۳ـ اختلالات رفتاری کودکان (ترجمه) ـ انتشارات رشدـ فارسی ـ۱۳۷۱
۴ـ وسواس (ترجمه) ـ انتشارات رشدـ فارسی ـ ۱۳۷۳
۵ـ افسردگی (تالیف و ترجمه) ـ انتشارات رشدـ فارسی ـ ۱۳۷۲
۶ـ Government spending on Basic social servises and its share GDP in IR Iranـ UNICEFـ انگلیسی ـ ۱۹۹۹
۷ـ Integriled Approach to Reproductive Healethy family Planning in the IR Iranـ IRPD / UNFPA ـ انگلیسی ـ ۲۰۰۱
آشنایی با زبان(ها): انگلیسی
اسامی و مشخصات جوایز علمی:
۱٫ جایزه بهترین محقق دانشگاه شیراز (۱۳۵۰)
۲٫ مدال و جایزه بهترین محقق علوم اجتماعی سال از وزارت علوم و آموزش عالی (۱۳۵۷)
۳٫ جایزه بهترین محقق سازمان برنامه و بودجه (۱۳۷۹)
برگرفته از خبرنامه انجمن روانشناسی ایران – زمستان ۱۳۸۲
مرحوم دکترپریرخ دادستان
مرحوم دکتر پریرخ دادستان اول فروردین ماه ۱۳۱۲ در تهران متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان خورشید در سال ۱۳۱۷ آغاز کرد و دیپلم علمی خود را از دبیرستان ناموس در سال ۱۳۲۸ در ۱۵ سالگی و دیپلم ادبی را از دبیرستان شاهدخت تهران در سال ۱۳۲۹ دریافت کرد.
دکتر دادستان در حالیکه ۱۶ سال بیش نداشت در دومین آزمون اعزام به خارج از کشور در دوران پهلوی شرکت کرد و به عنوان تنها زن در آن پذیرفته و یک سال بعد عازم ژنو پایتخت سوئیس شد. درخشش پریرخ جوان در طول تحصیل قبل از دکترا در دانشگاه ژنو باعث شد ژان پیاژه غول روانشناسی شناختی و تحولی راهنمایی پژوهش و پایان نامه دکترای او را بپذیرد. باور پیاژه به دکتر دادستان به حدی بود که مسئولیت مرکز شناختی نیویورک را به او پیشنهاد کرد. اما دادستان که عاشق وطن بود پیشنهاد را نپذیرفت ودر سال ۱۳۳۹ بعد از اخذ مدرک دکترا در ۲۶ سالگی به کشور بازگشت.
بعد از ورود به ایران، دادستان مسئولیت نخستین مرکز هدایت حرفهای و هدایت تحصیلی را بر عهده گرفت. او دو سال مسئولیت دفتر روانشناسی دانشگاه پلیتکنیک را با نظارت دانشگاه فرانسه و برای هدایت دانشجویان عهدهدار شد. وی در سال ۱۳۵۴ به اصرار دکتر علی اکبر سیاسی به گروه روانشناسی دانشگاه تهران پیوست.
دکتر دادستان در سال ۱۳۵۹ به عنوان دانشیار و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه تهران انتخاب گردید . با تلاش بی وقفه در پژوهش وتالیف، دکتر دادستان توانست به درجه استاد تمامی در گروه روانشناسی دانشگاه تهران در مدت کوتاهی(در سال ۱۳۶۵)برسد. از استاد دادستان بیش از ۱۵ جلد کتاب و ۵۰ مقاله به یادگار مانده است. او عهده دار چندین طرح پژوهشی در سطح ملی بوده است.
دکتر دادستان از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۹ مدیر دفتر مطالعات و تحقیقات علوم انسانی معاونت پژوهشی و برنامهریزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب و از ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۹ مدیر گروه روانشناسی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت)بود.
پروفسور دادستان صبح شنبه ۲۲ آبان ماه ۱۳۸۹ به علت بیماری سرطان در سن ۷۷ سالگی در تهران درگذشت.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
دکتر حیدرعلی هومن
دکتر حیدرعلی هومن، بنیانگذار روان¬ سنجی نوین در ایران، در دوم مهرماه هزار و سیصد و یازده در خانوادهای مذهبی و اهل علم در شهر شیراز چشم به جهان گشود. تحصیلات خود در سطح ابتدایی و دبیرستان را با موفقیت در استان فارس به پایان رساند
. دکتر هومن پس از گذران تحصیلات کارشناسی خود در دانشکده افسری، در طول سال¬های ۱۳۴۷-۱۳۴۴ موفق به اخذ دو مدرک کارشناسی¬ ارشد در زمینه روان¬ سنجی از دانش سرای عالی و روان¬شناسی تربیتی از دانشگاه تهران شدند. کار تدریس و پژوهش و هدایت صدها پایان نامهتحصیلی در دانشگاه¬ها را عملاً از سال ۱۳۴۴ آغاز کردند که تا ۴۷ سال بعد نیز ادامه یافت.
روند فعالیت و تأثیر ایشان در روانسنجی تأسیس اولین مؤسسه تحقیقات و مطالعات روانسنجی دکتر هومن با الهام از استادان بزرگ ایرانی خود در دانشگاه تهران و مطالعه کتابهای مرتبط با روان سنجی، اولین مرکز روان سنجی و سنجش هوش و استعداد ایران را در بخش کارگزینی و امور اداری نیروی زمینی ارتش با عنوان “سازمان تحقیقات علمی و روان¬سنجی” تأسیس نمودند و کار تدوین و اجرای تست-های هوش، استعداد و رغبت را در گروه داوطلبان ورود به ارتش (شامل افسران و درجه ¬داران) به طریقی نظاممند نهادینه کردند که تا سالها بعد، حتی بدون حضور ایشان نیز ادامه یافته است. برای ارزیابی و قوت بخشیدن به فعالیتهای علمی این سازمان، گاهی از نظرات استادان طراز اول رشته روانشناسی و متخصصان سنجش و اندازهگیریهای روانشناختی از جمله آقایان دکتر علی محمد کاردان، محمد نقی براهنی، و سرکار خانم دکتر زهره سرمد استفاده می¬ نمودند.
دکتر هومن در یکی از سخنرانیهایشان اذعان نمودند که تشکیل سازمان تحقیقات روان¬سنجی ارتش، زندگی¬شان را بسیار متحول کرد. بیشتر اوقات برای به ثمر رساندن کارها تا پاسی از نیمه ¬شب را در همان مرکز کار می¬کردند. سازمانی را که با ۳ نفر در حد شعبه پایه گذاری کرده بودند به ۶۵ نفر در حد حوزه رساندند و از بزرگترین سازمانهای تحقیقاتی مملکت گردید که در واقع این مرکز را می¬توان به عنوان الگویی برای سایر مراکز تحقیقاتی کشور دانست. استانداردسازی انواع تستها و پرسشنامههای روانشناختی ایشان کار تدوین، نظارت بر اجرا و استانداردسازی تست¬های هوش در آزمون¬های مراکز آموزش عالی و بعدها کنکور سراسری را انجام دادند و به دلیل انگیزه قوی، تستها، پرسشنامهها، سیاههها، و مقیاسهای درجهبندی زیادی را با هزینه شخصی از سازمانهای ETS در انگلیس و NFER در آمریکا خریداری و سپس در گروههای نمونه ایرانی استاندارد کردند که بسیاری از آنها بعد از سالیان زیاد، پس از استاندارد¬سازی مجدد، هنوز هم اجرا میشوند. پرسشنامه ارجحیت شخصی ادواردز، پرسشنامه گوردون، چند وجهی مینه ¬سوتا، برونگرایی- درونگرایی آیزنک، انواع مختلف پرسشنامههای سنجش موضع یا مکان کنترل درونی- بیرونی از این دسته موارد هستند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با هزینه شخصی برای کسب مدرک دکترا و فوق دکترا به آمریکا سفر کردند و طی سال¬های ۱۹۷۹ الی ۱۹۸۴ در دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک به تحصیل علم در زمینه¬ های ذیل پرداختند: کارشناسی ارشد رشته “زبان و ادبیات انگلیسی” از Teachers College دوره تکمیلی کارشناسی ارشد (PHil) در رشته “روان شناسی تربیتی- اندازهگیری و ارزشیابی” کارشناسی ارشد رشته “فلسفه” (Master of Philosophy) دکتری رشته “اندازهگیری و ارزشیابی و آمار” فوق دکتری پژوهش (post-Doctoral Research) در رشته “اندازهگیری و ارزشیابی” – در زمینه تحلیل دادهها، آمار پیشرفته، تست سازی و برنامهنویسی کامپیوتر- زیر نظر پروفسور Narvis Sontag دکتری رشته “روان شناسی تربیتی- اندازهگیری و ارزشیابی” در سال ۱۳۶۲ با وجود شرایط کاری بسیار مناسبی که در جامعه علمی آمریکا داشتند صرفا برای خدمت به جامعه علمی کشور خودشان، به ایران بازگشتند و با تلاشی مضاعف شروع به کار نمودند.
از اهم فعالیت¬های ایشان می¬توان موارد زیر را نام برد رئیس سازمان تحقیقات علمی و روان¬سنجی ارتش رئیس بخش پژوهش سازمان سنجش و آموزش کشور رئیس کمیته پژوهش انجمن اولیاء و مربیان رئیس مرکز پژوهشهای مدیریت در مرکز آموزش مدیریت دولتی تدریس در دانشکده¬ روان¬شناسی و علوم تربیتی دانشگاه¬های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و آزاد اسلامی عضویت در هیأت علمی مرکز آموزش مدیریت دولتی عضویت در شورای پژوهشی مؤسسه عالی پژوهش سازمان تأمین اجتماعی همکاری علمی-پژوهشی با اداره آموزش هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران سراسر زندگی پر بار ایشان، با پشتکار و شور و شوق فراوان صرف مطالعه، به روز رسانی اطلاعات، ترجمه، تألیف، پژوهش و تدریس با استفاده از فن¬ آوری¬های نو می¬ شد. لحظه¬ ای از وقت خود را تلف نمی ¬کردند. گاه مطالبی را با این امید تدوین می¬ کردند که به قول وی، شاید بتواند برای جامعه پیشرو آینده و کسانی که یادگیری عمیق را به یادگیری سطحی ترجیح میدهند مفید واقع شود. رقابت سازنده در رسیدن به درجات بالای علمی را بسیار دوست داشتند و برای رقیبان علمی سرسخت خود، احترام بسیار زیادی قائل بودند. از نقد و ارزیابی علمی آثارشان به شدت لذت می¬بردند. به هنگام خلق آثار تألیفی یا ترجمهای خود، اگر متون کتاب برای نخستین بار در کشور ارائه میشد یا اگر احساس میکردند مباحث آن برای مخاطبان تازگی دارد، قبل از مبادرت به چاپ فرم نهایی، متن دستنویس اولیه آن را در اختیار یک یا دو همکار دانشگاهی خبره متخصص در حوزه مورد نظر یا زمینههای وابسته به آن قرار میدادند و از آنان میخواستند با دیدی انتقادی و بسیار صریح (بدون هرگونه چشمپوشی) به مباحث آن بنگرند و اشتباهات سهوی یا غیر سهوی کوچک و بزرگ وی را مشخص نمایند. علاوه براین، پس ازبررسی مجدد و اعمال پیشنهادهای درست همکاران متخصص خود، همین کار را به هنگام تدریس نیز در مورد دانشجویان خود انجام میدادند و به آنان گوشزد میکردند با دیدی انتقادی اشکالات ظاهری و معنایی محتوا و فرمولهای کتاب را به وی منعکس نمایند. بدین ترتیب حاصل این¬گونه بازخوردهای چند جانبه از مخاطبان اثر را، می¬توان در ماندگاری آثار خلق شده و ارجاع بیشمار نویسندگان، پژوهشگران و دانشجویان، به تألیفات ایشان و همچنین انتخاب سه کتابشان (شناخت روش علمی، تحلیل داده های چندمتغیری و آمار استنباطی) به¬عنوان کتاب برگزیده سال دید. از تألیفات و ترجمه¬ های ایشان، می¬ توان به موارد زیر اشاره نمود اندازهگیری¬ های روانی و تربیتی و فن تهیه تست، با تجدید نظرهای متعدد ۱۳۵۴تا ۱۳۷۸ پایه ¬های پژوهش در علوم رفتاری ۱۳۶۶ (چاپ اول)، ۱۳۷۱ (چاپ چهارم) ریاضیات پایه آمار(با تجدید نظرهای متعدد) ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۴ اندازه گیری¬ های روانی و تربیتی با تجدید نظر کلی ۱۳۸۱ ، ۱۳۸۲ استنباط آماری در پژوهش رفتاری ۱۳۷۰ ، ۱۳۷۲، ۱۳۷۳، ۱۳۷۴ ، ۱۳۷۸ شناخت روش علمی در علوم رفتاری (کتاب سال) ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۴ (چاپ نهم) آمار توصیفی در علوم رفتاری ۱۳۷۵ زمینه ارزشیابی برنامه ¬های آموزشی ۱۳۷۵ روش تهیه آزمون هوش: هوش ¬آزمای تهران _ استنفرد _ بینه (با همکاری دکتر غلامعلی افروز) (برنده جایزه خوارزمی) ۱۳۷۵، ۱۳۷۸ ( چاپ هشتم) تحلیل داده¬ های طبقه¬ ای و مدل¬ های خطی لگاریتمی ۱۳۷۷ راهنمای تدوین گزارش پژوهشی، رساله و پایان ¬نامه تحصیلی ۱۳۷۸ ، ۱۳۸۴ تحلیل داده¬های چند متغیری ۱۳۸۰ (کتاب سال) ۱۳۸۵ اندازه گیری¬ های روانی و تربیتی (فن تهیه تست و پرسشنامه) ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۹(چاپ شانزدهم) تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی کارکنان دولت ۱۳۸۱ استنباط آماری در پژوهش رفتاری با تجدید نظر کلی ۱۳۸۳، ۱۳۸۴، ۱۳۸۷ مدل¬یابی معادلات ساختاری با کاربرد LISREL 1384، ۱۳۸۶ ترجمه کتاب روان¬سنجی کاربردی (نوشته ثرندایک، ۱۹۸۲) انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۶۶، ۱۳۶۹، ۱۳۷۵ ترجمه کتاب پایه ¬های تئوری سؤال – پاسخ (نوشته بیکر) (با همکاری دکتر علی عسگری) ۱۳۸۰ راهنمای عملی پژوهش کیفی ۱۳۸۵ شناخت روش علمی در علوم رفتاری با تجدید نظر کلی ۱۳۸۶ راهنمای عملی فراتحلیل ۱۳۸۷ راهنمای عملی تدوین پایان¬ نامه تحصیلی ۱۳۸۸ راهنمای تدوین جدول¬ های آماری در پژوهش رفتاری (با همکاری دکتر علی عسگری) ۱۳۸۸ ترکیب پژوهش و فراتحلیل ۱۳۹۱ دکتر هومن دست پرورده استادان بزرگی از دانشگاه تهران همچون دکتر علی اکبر سیاسی، محمود صناعی، محمود هومن، یحیی مهدوی، علی محمد کاردان، مرتضی نصفت، مهندس احمد آرام و استادان به نام آمریکایی همچون هیز، پدهازر، مونرو (آماردان)، فردل.کرلینگر (تئوری¬پرداز بزرگ پژوهش علمی)، لرد، ثرندایک، وانگاف (روان سنج)، ریچارد ولف (استاد ارزشیابی آموزشی) بودند و زکات علم شان را با پرورش استادان بسیار زیادی در دانشگاههای مختلف پرداخت کردند. ایشان بواسطه شایستگی و خدمات ارزنده¬ شان همواره فردی ستودنی بودند و در زندگی پر ارزش¬شان موفق به کسب افتخاراتی شدند که از این دست تقدیرها می¬توان به موارد ذیل اشاره کرد. دریافت جایزه جشنواره خوارزمی به مناسبت استاندارد ساختن هوشآزمای انفرادی استنفرد-بینه ۱۳۷۵، ۱۳۸۰ پژوهش تقدیر شده با عنوان «تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی کارمندان ایران» ۱۳۸۰ نکوداشت پنجاه سال خدمات بی¬ بدیل علمی-پژوهشی و بنیان¬گذاری روانسنجی نوین در ایران، از سوی رئیس دانشکده روان¬شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران (آقای دکتر غلامعلی افروز) اسفند ۱۳۸۷ پژوهشگر برگزیده جشنواره ابوریحان لوح تقدیر به پاس خدمات علمی- پژوهشی و تدریس ایشان، از سوی اعضای هیأت مدیره انجمن روانشناسی ایران ۱۳۸۶ لوح تقدیر به پاس خدمت در مؤسسه پژوهش تأمین اجتماعی، از سوی رئیس مؤسسه (آقای دکتر محمد زمانی) ۱۳۸۶ لوح تقدیر به پاس خدمت در مرکز بهسازی و آموزش منابع انسانی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، از سوی معاون مدیر عامل آموزشی و رئیس مرکز لوح تقدیر به پاس خدمات علمی- پژوهشی و تدریس ایشان، از سوی رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (آقای دکتر علیرضا اعرافی)، وزارت علوم تحقیقات و فن¬آوری اسفند ۱۳۸۷ دکتر هومن نیز همانند بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان، با سختیهای بسیاری در کار و تحقیقات¬ شان مواجه بودند اما هیچ¬گاه دست از تلاش برنداشتند و همواره موفق شدند تا تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند. تأکید بر تئوری¬ پردازی یکی از دغدغه¬ های دکتر هومن لزوم تأکید بر تئوری پردازی بود. ایشان می¬ فرمودند ملاحظات نظری همواره باید راهنمای طرح، تحلیل و تفسیر نتایج باشد. بدون وجود تئوری، «علم» چیزی جز تعدادی قانون و مقداری دانش پراکنده نیست. تئوری به سازمان دادن دانش و برقراری ارتباط کمک میکند. برای عمل رهنمودی فراهم می¬ آورد و به توسعه، رشد و ارزشیابی مداخله¬ ها یاری می¬ رساند. حل مسائل عملی زندگی، بدون آنکه یاد بگیریم این مسائل چرا و چگونه حل شده است، جنبه زودگذر و موقتی دارد و تئوری در حقیقت، مهمترین منبع مؤثر بر عمل است. اهم پروژهها و فعالیتهای پژوهشی منفرد پیش¬بینی موفقیت دانشجو (وزارت فرهنگ و آموزش عالی، سازمان سنجش و آموزش کشور) ۱۳۵۴ روابط بین پدر و مادر و فرزند (۶جلد)، انجمن اولیاء و مربیان ایران ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ شناخت الگوهای رفتاری نوجوانان، انجمن اولیاء و مربیان ایران ۱۳۵۸ مطالعه روائی درجه بندیها (منتشر شده درمجله Psychological Reports آمریکا) ۱۹۸۲ برگردان و استاندارد ساختن پرسشنامه ارجحیت شخصی ادواردز (در جامعه ایرانی)، نتایج این پژوهش که با تلاش و هزینه شخصی روی ۲۴۰۰ نفر نمونه اجرا شده رایگان به دانشگاه تهران تقدیم و در ویژه ¬نامه روان¬سنجی ضمیمه فصلنامه دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران، سال ۱۳۶۷ منتشر شده است. استاندارد ساختن هوش¬ آزمای انفرادی تهران _ استنفرد _ بینه با همکاری آقای دکتر غلامعلی افروز تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی در سطح کشور تهیه نوار ویدیوئی روش پژوهش و نگارش پایان نامه (با همکاری مرکز آموزش مدیریت دولتی) تهیه نوار ویدیوئی طرحهای پژوهشی (با همکاری مؤسسه عالی پژوهش، سازمان مدیریت و برنامه ریزی) تهیه نوار ویدیوئی تحلیل دادههای چند متغیری در پژوهش رفتاری (با همکاری مؤسسه عالی پژوهش، سازمان مدیریت و برنامه ریزی) نظارت و مشاوره متدولوژی تعداد زیادی از پژوهشهای ملی در کشور داوری علمی- تخصصی صدها مقاله پژوهشی مجلههای علمی در رشتههای تحصیلی مختلف نقد و ارزشیابی کتب و پژوهشهای علمی شرکت داده شده در جشنوارههای علمی اهم مقالات ارتباط بین هوش، پیشرفت تحصیلی و شخصیت (مجله روان¬شناسی شماره ۱۲، ۱۳۵۳) تست¬ های هوش چه چیز را می¬ سنجند (فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه تهران، ۱۳۶۴) مطالعه روائی درجه بندیها (فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه تهران، ۱۳۶۵) بررسی مدل¬های علی پیشرفت تحصیلی (فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه تهران، ۱۳۶۶) آماده سازی هوش¬ آزمای انفرادی (نشریه علوم تربیتی دانشگاه تهران، ۱۳۶۷) هوش¬ آزمای انفرادی تهران _استنفرد_ بینه (نشریه علوم تربیتی دانشگاه تهران، ۱۳۶۸) تحلیل عاملی مواد تست بندر گشتالت (فصلنامه پژوهش¬ های روان شناختی، ۱۳۷۷) تهیه و استاندارد ساختن آزمون انگیزه پیشرفت (فصلنامه پژوهش¬های روان¬شناختی، ۱۳۷۹) تهیه و استاندارد ساختن مقیاس سنجش رضایت شغلی (مجله مدیریت علمی – کاربردی، ۱۳۸۱) تحلیل عاملی، دشواریها و تنگناهای آن (مجله روان¬شناختی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، ۱۳۸۴) ضریب توافق بین درجه¬بندی کنندگان (مجله روان¬شناسان ایران، تهران ۱۳۸۷) ایشان به دانشجویان خود عشق می¬ ورزیدند و با علاقه تمام و احساس مسئولیت فراوان در تربیت و پرورش آنان برای خدمت به جامعه در حال پیشرفت اهتمام می¬ ورزیدند. همواره سعی می¬ نمودند با جملات تأثیرگذار ذهن آنان را به سوی تعالی متمرکز نمایند. این استاد فرزانه، جان کلام تجربه سال¬ها ممارست خود را این گونه در طبق اخلاص می¬گذاردند: هیچ چیز زودگذرتر از موفقیت نیست، موفقیت رضایت بخش، در بی¬نهایت به دست می¬ آید. موفقیت آن نیست که هرگز زمین نخوری بلکه آنست که بعد از هر زمین خوردن زود برخیزی. پرواز را با پرواز آغاز نمی¬کنند، ابتدا باید ایستادن، راه رفتن، دویدن و بالا رفتن را بیاموزی. سرانجام استاد در اثر ابتلا به بیماری سرطان ریه و تحمل مشقات فراوان در طول سه ماه آخر زندگی، در تاریخ ۱۲ آذرماه سال ۱۳۹۱ خورشیدی مصادف با ۱۷ محرم ۱۴۳۴ قمری بدرود حیات گفتند. پیکر ایشان در میان خیل طرفداران، از دانشجو تا استاد بهویژه استادانی که از لحاظ علمی هم درجه و همکار ایشان بودند، از محل دفتر خدمات روانسنجی و مشاورهای که در چهارسال آخر عمر تأسیس کرده بودند و سپس از مقابل درب اصلی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران که سالها با شور و شوق فراوان در آن تدریس کرده بودند، تشییع شد.
هر چند ایشان به واسطه قرار گرفتن در فهرست چهرههای ماندگار، در قطعه نامآوران بهشت زهرای شهر تهران به خاک سپرده شدند اما افکار بزرگ و صدای پر از لطفشان برای همیشه در ذهن و گوش تک تک همراهان شان طنین انداز است
دکتر محمد علی کاردان
دکتر علیمحمد کاردان در سال ١٣٠۶ شمسی در شهر یزد به دنیا آمد. دوره ابتدایی را در دبستان سعدی و دوره اول متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر زادگاه خود گذرانید. پس از گذرانیدن دوره اول متوسطه و به تشویق دبیران خود و نیز به اقتضای وضع خانوادگی خود در دانشسرای مقدماتی یزد که به تازگی تأسیس شده بود به تحصیل مشغول شد و خود را برای آموزگاری آماده کرد. اما چون با رتبه اول در این مدرسه فارغالتحصیل شد بنا بر مقررات آن زمان برای ادامه تحصیل به دانشسرای عالی تهران اعزام شد و به هزینه دولت به تحصیل پرداخت. پس از گذرانیدن «کلاس مخصوص» آن مؤسسه که در حکم سال ششم دبیرستان بود در دوره لیسانس دبیری فلسفه و علوم تربیتی در دانشسرای عالی تهران پذیرفته شد.
وی در طول تحصیل در دانشسرای عالی، زبان فارسی را نزد بزرگانی چون دکتر معین، دکتر پرویز ناتل خانلری و بدیعالزمان فروزانفر، زبان عربی را در محضر آیتالله مهدی الهی قمشهای، فلسفه قدیم را نزد آیتالله محمد حسین فاضل تونی، فلسفه جدید را در محضر دکتر یحیی مهدوی، دکتر رضازاده شفق و دکتر غلامحسین صدیقی گذراند. در روانشناسی از محضر دکتر علیاکبر سیاسی و در جامعهشناسی از محضر دکتر غلامحسین صدیقی فیض برد. درسهای علوم تربیتی را نزد دکتر محمدباقر هوشیار، دکتر عیسی صدیقی و دکتر اسدالله بیژن و فیزیولوژی اعصاب را نزد دکتر عبدالله شیبانی تلمّذ کرد.
دکتر کاردان در سال ١٣٢٨ درجه لیسانس فلسفه و علوم تربیتی را از دانشسرای عالی (دانشگاه تهران) کسب کرد و چون فارغالتحصیل رتبه اول دوره خود بود، طبق قانون اعزام دانشجو به خارج برای ادامه تحصیل در دوره دکتری فلسفه و علوم تربیتی به دانشگاه ژنو در سویس اعزام و در دانشکده ادبیات و مؤسسه علوم تربیتی این دانشگاه (معروف به مؤسسه ژان ژاک روسو) مشغول به تحصیل شد. وی فلسفه را نزد استادانی چون (شارل ورنر، مؤلف تاریخ فلسفه یونان)، روانشناسی را نزد روانشناس و معرفتشناس مشهور ژان پیاژه و تعلیم و تربیت را نیز نزد استادانی مانند روبر دوترانس آموخت. سرانجام در سال ١٣٣۶ به اخذ درجه دکتری فلسفه علوم تربیتی از دانشکده ادبیات دانشگاه ژنو نایل شد.
دکتر کاردان پس از اخذ درجه دکتری به رغم اینکه از سوی پروفسور پیاژه برای دستیاری در «مرکز معرفتشناسی تکوینی» به کار دعوت شد، به سائقه وظیفهشناسی، بیدرنگ به وطن بازگشت. پس از شرکت در آزمونی از سوی دانشگاه تهران برای انتخاب به عنوان دانشیار کرسی اصول آموزش و پرورش و جانشینی استاد فقید دکتر هوشیار- که در تابستان ١٣٣۶ از دنیا رفته بود – و پذیرفته شدن در آن آزمون به خدمت در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول شد و تدریس درسهایی مانند اصول آموزش و پرورش و تاریخ آموزش و پرورش را به عهده گرفت. با تأسیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در دانشگـاه تهـران (١٣٣٧ ـ ١٣٣٨) و ایجاد دوره لیسانس و فوقلیسانس علوم اجتماعی از وی برای تحقیق و تدریس در این مؤسسه نیز دعوت شد. لذا تا سال ١٣۴۵ به تدریس روانشناسی اجتماعی و روش تحقیق در علوم اجتماعی پرداخت؛ همچنین به ترجمه کتابهای مهمی در روانشناسی اجتماعی و مردمشناسی و روش تحقیق در زمینههای فوق توفیق یافت.
دکتر کاردان به موازات تدریس، تحقیق، ترجمه و تألیف از همان آغاز کار در مدیریت امور دانشگاه نیز مشارکت داشت؛ از جمله تا سال ١٣۴١ مدیریت دروس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی؛ از ١٣۴١ تا ١٣۴٨ ریاست اداره کل آموزش دانشگاه تهران و از ١٣۴٨ تا ١٣۵۶ نیز ریاست نخستین دانشکده علوم تربیتی کشور که در دانشگاه تهران ایجاد شده بود را بر عهده داشت.
وی پس از انقلاب اسلامی هم در عرصه های علم و فرهنگ یاریگر نظام بوده و در سال ١٣۶٩ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عضویت پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد. دکتر کاردان علاوه بر تدریس در دورههای مختلف کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاههای تهران و تربیت مدرس، از ١٣۶٣ تا ١٣٧۶ سرپرستی مؤسسه روانشناسی دانشگاه تهران را عهده دار بود.
دکتر کاردان سالها در شورای دانشگاه تهران و هیئت ممیزه علمی آن و نیز هیئت ممیزه مرکزی عضویت داشته و فعالیت کرده است. وی همچنین از نخستین صاحبنظرانی است که در سازماندهی متمرکز و جدید آزمون ورودی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور از سال ١٣۴٢ نقش ویژهای داشته است.
از دیگر اقدامات ماندنی او تلاش در گسترش رشتههای مختلف علوم تربیتی در سطح کارشناسی ارشد و تأسیس نخستین دوره دکتری علوم تربیتی (تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش) در سال ١٣۵٣ در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران است.
مدیریت گروههای پژوهشی روانشناسی و علوم تربیتی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی، عضویت در شورای پژوهشی این سازمان و همکاری مؤثر با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشکده حوزه و دانشگاه و نیز مؤسسه پژوهشی برنامهریزی درسی و نوآوریهای آموزشی وابسته به وزارت آموزش و پرورش از جمله فعالیتهای دیگر وی در مراکز مختلف علمی است